Opłaty za usługi edukacyjne dla studentów – QA

Zgodnie z § 2 Zarządzenia nr 130 z dnia 30 września 2019 r. w sprawie zasad pobierania oraz warunków i trybu zwalniania z opłat za usługi edukacyjne w Uniwersytecie Warszawskim można pobierać następujące opłaty:

• kształcenie na studiach niestacjonarnych;
• powtarzanie określonych zajęć na studiach stacjonarnych z powodu niezadowalających wyników w nauce;
• kształcenie na studiach w językach obcych;
• prowadzenie zajęć nieobjętych programem studiów;
• kształcenie cudzoziemców na studiach stacjonarnych w języku polskim.

Nie. Zgodnie z art. 80 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce uczelnia przed rozpoczęciem rekrutacji ustala opłaty pobierane od studentów oraz ich wysokość, a do czasu ukończenia studiów przez osoby przyjęte na studia na dany rok akademicki nie może zwiększyć wysokości ustalonych dla nich opłat ani wprowadzić nowych opłat, z wyłączeniem opłat za prowadzenie zajęć nieobjętych programem studiów oraz za korzystanie z domów studenckich i stołówek. Oznacza to, że dla studenta są obowiązujące opłaty dla cyklu kształcenia, który rozpoczął się w roku akademickim, w którym student podjął studia na danym kierunku.

Terminy wnoszenia opłat ustala na każdym wydziale Kierownik Jednostki Dydaktycznej, tj. prodziekan ds. studenckich, dyrektor kolegium lub dyrektor ds. kształcenia. Opłatę za pierwszy rok studiów (lub pierwszą ratę opłaty za pierwszy rok studiów) wnosi się przed rozpoczęciem roku, ale nie wcześniej niż po potwierdzeniu ślubowania na piśmie. W razie wątpliwości należy się kontaktować z dziekanatami/sekretariatami właściwych jednostek.

Niewniesienie opłat wiąże się z dwoma skutkami. Po pierwsze, student, który nie wniesie należnych opłat może zostać skreślony z listy studentów (§ 41 ust. 2 pkt 3 regulaminu studiów) i wznowienie studiów nie będzie możliwe, dopóki student tych opłat nie uiści (§ 13 ust. 3 Regulaminu Studiów). Po drugie, w razie braku zapłaty, należność studenta (wraz z odsetkami) może być wpisana do Krajowego Rejestru Długów oraz skierowana do windykacji przez Biuro Prawne, a potencjalnie także na drogę postępowania sądowego. Procedura windykacji została wprowadzona przez zarządzenie nr 63 Rektora Uniwersytetu Warszawskiego z dnia 18 czerwca 2018 r. w sprawie zasad dochodzenia należności w Uniwersytecie Warszawskim.

Opłata – w zależności od przyczyny skreślenia – może podlegać częściowemu zwrotowi.

Jeżeli przyczyną skreślenia jest niepodjęcie studiów, pobiera się opłatę w wysokości 10% opłaty należnej za pierwszy rok studiów. Opłaty tej nie pobiera się od studenta-cudzoziemca, jeżeli przyczyną niepodjęcia studiów jest nieuzyskanie wizy.

Jeżeli przyczyna skreślenia jest inna (tj. rezygnacja ze studiów, brak postępów w nauce, nieuzyskanie zaliczenia etapu studiów w wymaganym terminie, ukaranie karą dyscyplinarną wydalenia z uczelni, brak udziału w zajęciach obowiązkowych) – wniesiona opłata podlega zwrotowi proporcjonalnie, tj. po potrąceniu opłaty za okres od rozpoczęcia roku akademickiego do dnia, w którym decyzja o skreśleniu z listy stała się ostateczna.

Należy zaznaczyć, że moment ostateczności decyzji o skreśleniu należy oceniać wedle przepisów kodeksu postępowania administracyjnego, w zależności od tego, czy wniesiono odwołanie oraz momentu doręczenia decyzji. Rysują się tutaj cztery możliwości:

1. od decyzji organu I instancji nie wniesiono odwołania – wówczas decyzja staje się ostateczna z upływem 14 dni od daty doręczenia decyzji I instancji o skreśleniu;
2. od decyzji organu I instancji nie wniesiono odwołania i student zrzekł się w trakcie biegu terminu do wniesienia odwołania prawa do wniesienia odwołania (art. 127a k.p.a.) – wówczas decyzja staje się ostateczna w momencie dotarcia do kierownika jednostki dydaktycznej (dziekanatu/sekretariatu ds. studenckich) oświadczenia o zrzeczeniu się prawa do wniesienia odwołania;
3. od decyzji organu I instancji wniesiono odwołanie i organ II instancji wydał decyzję o utrzymaniu decyzji w mocy – skoro decyzja wchodzi do obrotu prawnego w momencie jej doręczenia (art. 110 k.p.a.), to decyzja staje się ostateczna w momencie doręczenia decyzji II instancji;
4. od decyzji organu I instancji wniesiono odwołanie i organ II instancji wydał decyzję o uchyleniu decyzji organu I instancji – wówczas sprawa jest rozpoznawana ponownie przez organ I instancji, a zatem należy zastosować ww. pkt 1–3, stosownie do dalszego rozwoju sprawy.

Jeżeli w okresie ograniczenia lub zawieszenia funkcjonowania uniwersytetu związanego z epidemią COVID-19 student złoży rezygnację, to opłata podlega zwrotowi proporcjonalnie, tj. po potrąceniu opłaty za okres od dnia rozpoczęcia roku akademickiego do dnia, w którym został złożony pisemny wniosek o rezygnację ze studiów.

Zgodnie z przepisami zarządzenia nr 130 z dnia 30 września 2019 r. w sprawie zasad pobierania oraz warunków i trybu zwalniania z opłat za usługi edukacyjne przesłanką zwolnienia z opłaty (rozłożenia jej na raty) mogą być w szczególności:

1. wyróżniające się wyniki w nauce studenta (które mogą być dookreślone przez uchwałę właściwej rady dydaktycznej);
2. wyróżniające się osiągnięcia naukowe studenta (które mogą być dookreślone przez uchwałę właściwej rady dydaktycznej);
3. wyróżniające się osiągnięcia sportowe studenta we współzawodnictwie co najmniej na poziomie krajowym (warunki i tryb zwolnień z tego tytułu jest obecnie dookreślony przez zarządzenie nr 185 Rektora UW w sprawie warunków, trybu i wysokości zwolnień z opłat za usługi edukacyjne z tytułu wyróżniających się osiągnięć sportowych na Uniwersytecie Warszawskim (Monitor UW z 2020 r., poz. 365),
4. istotne pogorszenie sytuacji materialnej studenta w trakcie studiów (o ile trudna sytuacja materialna studenta nie istniała w momencie rozpoczęcia studiów);
5. istotne względy społeczne uzasadniające wsparcie studenta z uwagi na jego wyjątkowo trudną sytuację osobistą;
6. szczególnie ważna działalność społeczna studenta na rzecz Uniwersytetu, w tym uczelnianej organizacji studenckiej;
7. bycie dzieckiem pracownika Uniwersytetu Warszawskiego.

Należy zaznaczyć, że jest to katalog otwarty, co oznacza, że kierownik jednostki dydaktycznej może wziąć pod uwagę także inne okoliczności. Z drugiej jednak strony kierownikowi jednostki dydaktycznej w zakresie zwalniania z opłaty (rozłożenia jej na raty) przysługuje uznanie administracyjne, co oznacza, że może on odmówić zwolnienia z opłaty (rozłożenia jej na raty) nawet wówczas, gdy ww. przesłanki zostaną spełnione. Decyzja jest podejmowana na okres nie dłuższy niż jeden rok akademicki.

Zgodnie z § 7 ust. 4 zarządzenia nr 130 z dnia 30 września 2019 r. w sprawie zasad pobierania oraz warunków i trybu zwalniania z opłat za usługi edukacyjne (Monitor UW z 2019 r., poz. 306) student jest obowiązany do wykazania spełnienia określonej przesłanki zwolnienia z opłaty (rozłożenia jej na raty), co oznacza, że to student powinien – w ramach swojego interesu – zadbać o dołączenie do wniosku wszystkich dokumentów, które mogą mieć wpływ na uzyskanie przez niego zwolnienia z opłaty (rozłożenia jej na raty).

Wniosek o zwolnienie z opłaty (rozłożenie jej na raty) powinien być uzasadniony i udokumentowany. Wniosek składa się do kierownika jednostki dydaktycznej (tj. prodziekana ds. studenckich, dyrektora kolegium lub dyrektora ds. kształcenia); jedynie w przypadku zwolnienia dziecka pracownika dopuszczalne jest złożenie wniosku albo do kierownika jednostki dydaktycznej, albo do Rektora UW.

Dla niektórych przesłanek obowiązują specjalne reguły dowodzenia:

• dla przesłanki istotnego pogorszenia sytuacji materialnej studenta w trakcie studiów – należy wykazać pogorszenie sytuacji na zasadach obowiązujących dla przyznania stypendium socjalnego na UW, tj. zgodnie z zarządzeniem nr 142 Rektora UW z dnia 1 października 2019 r. w sprawie wprowadzenia Regulaminu świadczeń dla studentów Uniwersytetu Warszawskiego;
• dla przesłanki wyróżniających się osiągnięć sportowych studenta we współzawodnictwie co najmniej na poziomie krajowym – warunki i tryb zwolnień z tego tytułu jest obecnie dookreślony przez zarządzenie nr 185 Rektora UW w sprawie warunków, trybu i wysokości zwolnień z opłat za usługi edukacyjne z tytułu wyróżniających się osiągnięć sportowych na Uniwersytecie Warszawskim (Monitor UW z 2020 r., poz. 365), co oznacza, że na wniosku studenta kierowanym do kierownika jednostki dydaktycznej powinna się znaleźć opinia dyrektora Klubu Uczelnianego Akademickiego Związku Sportowego UW.

W większości przypadków wniosek o zwolnienie z opłaty (rozłożenie jej na raty) należy złożyć nie później niż 30 dni przed rozpoczęciem zajęć dydaktycznych będących przedmiotem wniosku (tj. co do zasady do końca sierpnia). Dopuszczalne są jednak następujące odstępstwa od tej zasady:

• kierownik jednostki dydaktycznej może ustalić w drodze zarządzenia inny termin składania wniosku, nie późniejszy jednak niż do dzień rozpoczęcia zajęć dydaktycznych będących przedmiotem wniosku;
• kierownik jednostki dydaktycznej w uzasadnionych przypadkach może przyjąć do rozpoznania wniosek złożony w terminie innym niż wyżej określony (jednakże wniosków nie przyjmuje się w ogóle w miesiącu grudniu);
• jeżeli przesłanką zwolnienia jest istotne pogorszenie sytuacji materialnej lub zaistnienie wyjątkowo trudnej sytuacji osobistej, wniosek składa się w terminie do trzech miesięcy od ujawnienia się tych przesłanek (jednakże wniosków nie przyjmuje się w ogóle w miesiącu grudniu).

Po złożeniu przez studenta wniosku o zwolnienie z opłaty (rozłożenie jej na raty) kierownik jednostki dydaktycznej może się zwrócić do właściwego organu samorządu studentów w celu zaopiniowania wniosku, przy zachowaniu ochrony danych osobowych wnioskodawcy.

Kierownik jednostki dydaktycznej po rozpoznaniu wniosku wyda decyzję administracyjną w sprawie zwolnienia z opłaty (rozłożenia jej na raty), w całości lub w części. W terminie czternastu dni od daty doręczenia decyzji kierownika jednostki dydaktycznej student ma prawo do wniesienia odwołania do Rektora UW; zaskarżeniu podlegają zarówno wszystkie decyzje, zarówno odmawiające zwolnienia z opłaty (rozłożenia jej na raty), jak i zwalniające tylko częściowo z opłaty.

Student-cudzoziemiec składa wniosek o zwolnienie z opłaty do kierownika jednostki dydaktycznej. Od decyzji administracyjnej przysługuje wniosek do Rektora o ponowne rozpatrzenie sprawy w terminie 14 dni od daty doręczenia decyzji.

Student-cudzoziemiec może być zwolniony z opłaty za powtarzanie zajęć na studiach stacjonarnych z powodu niezadowalających wyników w nauce, kształcenie na studiach w języku obcym, kształcenie na studiach stacjonarnych w języku polskim.

W stosunku do studenta-cudzoziemca dopuszczalne jest zwolnienie z opłaty (rozłożenie jej na raty) w przypadku spełnienia przesłanek takich samych jak dla studentów krajowych, a także w przypadku, gdy student-cudzoziemiec wykazuje znaczne zaangażowane i postępy w integracji ze społeczeństwem polskim, w tym w nauce języka polskiego, jest to uzasadnione względami humanitarnymi, a także w innych uzasadnionych przypadkach. Tak jak w przypadku studentów krajowych, wykazanie odpowiedniej przesłanki spoczywa na studencie, który jest zobowiązany do przedłożenia tłumaczenia przysięgłego dokumentów sporządzonych w języku obcym na język polski; w uzasadnionych przypadkach mogą zostać uwzględnione dowody w języku angielskim nieprzetłumaczone na język polski przez tłumacza przysięgłego.